برق صنعتی

رله بی متال

به منظور محافظت از موتورهای  الکتریکی در برابر اضافه بار می­توان از رله­ های حرارتی (رله بی­ متال) استفاده نمود.

این نوع رله ­ها دارای دو فلز حساس به دما بوده و در اثر افزایش جریان عبوری از آنها و افزایش دما، می­توانند یک تیغه فرمان نرمال­ باز را بسته نموده و یک تیغه فرمان نرمال­ بسته را باز نمایند.

رله بی متال از دو قسمت تشکیل شده است:

1) قدرت

۲) فرمان

که فرمان قطع و وصل بودن قسمت قدرت آن از طریق قسمت فرمان صادر میشود

 

اجزای تشکیل دهنده رله بی متال:

1) ترمینال­ها:

شامل ترمینال­های L3,L2,L1 می­باشند که به قسمت زیر کنتاکتور متصل می­شوند و از ترمینال هایT3,T2,T1برای تغذیه موتور استفاده می­شود.

 

2) تنظیم رنج جریان:

بی­ متال­ ها در رنج­های مختلفی ساخته می­شوند و محدوده رنج عملکرد آنها بر حسب جریان قابل تنظیم است.

 

3) دکمه Auto Hand یا Manual:

برای تنظیم وصل شدن مجدد بی­متال پس از تشخیص اضافه­بار

• اگر بی ­متال را در حالت اتوماتیک (A) قرار دهیم، بعد از قطع شدن بر اثر اضافه بار و پس از سرد شدن تیغه­ های درون آن، بی­ متال به صورت اتوماتیک دوباره وصل می­شود.
• اگر تنظیم بی ­متال بر روی حالت M باشد برای فرمان وصل شدن مجدد نیاز بهRESET کردن می­باشد.

4) دکمه یRESET:

دکمه ای که بعد از تریپ دادن و بعد از رفع خطا RESET می­کند

5) کنتاکت های کمکی:

رله بی ­متال دارای دو تیغه No و Nc می­باشد که از NO برای نمایش ایجادFULT و از NC برای قطع ارتباط با کنتاکتور استفاده می­شود.

 

Nc: شماره ترمینال­های 95 و 96 مربوط به کنتاکت کمکی Normal Close است.

No: شماره ترمینال­های 98 و 97 مربوط به کنتاکت کمکی Normal Open است.

منظور از کلاس TRIPرله مدت زمانی است که طول میکشد که رله  کنتاکتور  را قطع کند را کلاس TRIPرله میگویند.

که این کلاس ها شامل کلاس10 و 20 و 30 و 5 میباشند و منظور از این اعداد مدت زمانی است که باعث قطع کنتاکتور میشود.

نحوه نصب بی متال در مدار:

کلید MCCB:

کلید MCCB یک کلید قطع و وصل است که معمولاً از آن برای قطع و وصل برق اصلی تابلو استفاده می­شود. برخی از خصوصیات آن عبارتند از:

• قابل قطع زیر بار است
• قابلیت حفاظت از اتصال کوتاه یا اضافه بار دارد
• در ورودی تابلو نصب شده و برق تابلو کنترل را تامین می­کند

 

کلید هایMCCB دارای 3 وضعیت کاری می­باشند:

• 1) حالت قطع 2) حالت وصل 3) حالت تریپ

کلیدMCCB دارای دو مدل است:

• 1) مدل FIX (غیرقابل تنظیم) 3) مدل قابل تنظیم

 

برخی از خصوصیات فنی کلیدهایMCCB :

۱)رنج جریان16 الی1600امپر

۲)حداکثر ولتاژ690 ولت

3) حداکثر ظرفیت قطع در اتصال کوتاه از25امپر تا200امپر در ولتاژ415ولت می­باشد

4) عایق بسیار قوی

5)یک، دو، سه؛ چهار پل می باشند.

از جمله مزایای کلید اتوماتیک MCCB می­توان به قابلیت نصب موتور بر روی کلید جهت اتوماتیک کردن قطع و وصل کردن آن اشاره نمود.

از جمله برند های موجود کلیدMCCB درایران می­توان برندهای Siemens وSchnaider وABB و LS و Hyundai را نام برد.

 

کنترل فاز:

یکی از انواع تجهیزات برقی است که در مدار و تابلو برق استفاده می شود و از انواع تجهیزات حفاظتی است که به صورت الکترونیکی عمل حفاظت از الکتروموتور را به عهده می گیرد. در واقع حفاظت کننده مدار در برابر اختلالات ولتاژ است و در برابر اختلالات جریان از مدار محافظت می کند. به صورت کلی این محصول نیز از کلیدهای ایمنی است و وجودش در مدار برقی ساختمان می تواند از بروز مشکلات برقی جلوگیری کند.

اتواع کنترل فاز از نظر برق ورودی:

1) RST(L1.L2.L3)

RST(L1.L2.L3),MP(N) (2

 

انواع کنترل فاز از نظر تنظیم و عملکرد:

1) آنالوگ

2)دیجیتال

 

علایم برروی کنترل فاز:

به طور کلی همه ی کنترل فاز ها دارای ترمینال های R-S-T یا L1-L2-L3 و  وجهت اتصال برق سه فاز به شبکه می باشند اما بعضی از کنترل فازها هستند که دارای ترمینال نول جهت اتصال سیم نول هستند. برای اتصال مدار فرمان به کنترل فاز در خروجی آن ترمینال های فرمان که به رله خروجی متصل هستند تعبیه گردیده است. برای مشخص نمودن میزان حساسیت کنترل فاز در زمان مقایسه تقارن فازها از یک ولوم متغیر به نام Sen استفاده می شود. از ولوم On Delay  در کنترل فاز جهت تنظیم زمان انتظار در مواقعی که خطایی رخ می دهد و یا مدار برای اولین بار روشن می شود استفاده می شود.

با وصل برق ورودی نشانگر سبزرنگ AC روشن می شود. نشانگر قرمزرنگ P در صورت جابه جا شدن دو فاز از سه فاز روشن شده و فرمان قطع رله را صادر می کند. اگر ولتاژ از حد مجاز بگذرد پس از 3 ثانیه مدار قطع می شود و نشانگر قرمزرنگ F روشن خواهد شد. در صورتی که هیچ یک از اختلالات شبکه وجود نداشته باشد نشانگر زردرنگ REL روشن و رله خروجی وصل می شود.

وظایف کنترل فاز:

1. تشخیص قطع یک یا دو فاز
2. تشخیص جا به جایی فازها
3. اعلام کاهش ولتاژ
4. اعلام افزایش ولتاژ
5. قطع مدار در صورت متقارن نبودن ولتاژ یک فاز
6. قطع و وصل مدار در اثر شوک های ناشی از قطع و وصل مدار

نحوه قرار گرفتن کنترل فاز در مدار:

 

کنتاکتور:

یک وسیله کنترلی الکترومکانیکی است که برای ایجاد یا قطع ارتباط بین بار و منبع تغذیه استفاده می‌شود یا بطور کلی رله ای است که مانند یک کلید سه فازدارای سه کنتاکت اصلی برای وصل مدار قدرت و کنتاکتهای کمکی جهت مدار فرمان می باشد.

 

کنتاکتور از سه قسمت تشکیل شده است:

۱) بوبین ۲) قاب یا محفظه ۳)کنتاکت ها

بر روی ساختمان کنتاکتور تعدادی پیچ وجود دارد که در قسمت ورودی با حروف R1 و S1 و T1 و در قسمت خروجی یا پایینی با حروف R2 و S2 و T2 نمایش داده شده اند و جهت اتصال سیم های ورودی و خروجی به کار می روند. همچنین یک کنتاکت باز و یک کنتاکت بسته بر رو و یا بغل کنتاکتور جهت اسفاده در مدار فرمان قرار گرفته است. در آمپرهای بالاتر از 32 آمپر، معمولا تعداد کنتاکت های فرمان دو عدد هستند

مفاهیم و شماره های روی کنتاکتور:

A1/A2:قسمت فرمان دهنده به سیم پیج ها

L1,L2,L3(R,S,T):ورودی سه فاز

T1,T2,T3(U,V,W):خروجی سه فاز

NO:کنتاکت کمکی که قبل از عمل باز است و هرگاه رقم دوم عدد دو رقمی ای که در کنار پیچ ها نوشته شده، اعداد 3 و 4 بودند، تمامی آنها نشان دهنده کنتاکت های باز یا همان NO ها هستند.13،۱۴و….

Nc: کنتاکت های که قبل از عمل بسته میباشند و هرگاه رقم دوم عدد دو رقمی ای که در کنار پیچ ها نوشته شده، اعداد 1 و 2 بودند، تمامی آنها نشان دهنده کنتاکت های باز یا همان NC ها هستند.21،۳۱،۲۲ و…

اتواع کنتاکتور برحسب تیپ کاری:

۱)تیپ AC

2)تیپ DC

چند مثال از تیپ های کنتاکتور

1)کنتاکتور:AC2

برای راه اندازی موتورهای آسنکرون روتور سیم پیچی بدون ترمز و جریان مخالف، جریان راه اندازی بستگی به مقاومت مدار روتور دارد.

2)کنتاکتور :AC5

برای راه اندازی موتور آسنکرون روتور قفسه ای با به کار بردن ترمز جریان مخالف تغییر جهت گردش الکتروموتور روتور قفسه ای با تعداد دفعات قطع و وصل زمانی اندک.

3)کنتاکتور :AC7_a

بارهای کمی القایی در لوازم خانگی .

4)کنتاکتورDC5:

راه اندازی موتور سری با تعداد دفعات قطع و وصل زمانی اندک تغییر جهت گردش موتور و ترمز.

5)کنتاکتور :DC3

برای راه اندازی موتور شنت با تعداد دفعات قطع و وصل زیاد در فواصل زمانی اندک، مدار ترمز.

 

مشخصات روی پلاک کنتاکتور:

ولتاژ کار نامـیUe : ماکزیمم ولتاژ قابل تحمل بین کنتاکت هاى ثابت و

متحرک هنگام قطع و وصل را گویند.

 

 ولتاژ نامی بوبین:VC

ولتاژی که بوبین با آن کار میکند یا به عبارتی ولتاژ تغدیه کنتاکتور را میگویند.

جریان نامیIe :

جریان مجازی است که از کنتاکتور های قدرت عبور میکند

جریانIth2 :

جریان مجازی که کنتاکتور میتواند تحمل کند به طوری که در زمان نامحدود بدون قطعی کار کند.

جریان Ith1 :

جریان مجاز عبور از کنتاکتور به ازای یک بار قطع وصل در هفته

جریان  Ith

جریان مجاز عبوری از کنتاکتور برای یک بار قطع و وصل در شیفت کاری

مثال از نصب کنتاکتور در مدار فرمان و قدرت: